หัวหอมหยุด!!! เดินไปดูมันหยุด ไม่ได้หยุดแบบส้มของแม่สิตางค์นะ
ความเชื่อกับเชื้อโรค
“ ฟ้าทลายโจร ป้องกันโควิด-19 ได้ ” นั้นเป็นเพียงแค่ความเชื่อมากกว่าผลลัพธ์ในโลกวิทยาศาสตร์ เช่นเดียวกับยุคหนึ่งที่เราเชื่อกันว่า “ หัวหอม ” จะป้องกันเชื้อไข้หวัดได้นั้นเอง
ยุคที่กล่าวถึงก็คือช่วงปีค.ศ. 1918 – 1920 ที่โลกต้องเผชิญหน้ากับไข้หวัดสเปน หรือ spanish flu บทเรียนที่ใกล้เคียงกับสถานการณ์ปัจจุบันมากที่สุด บทเรียนที่เราจะพาทุกคนมาสำรวจความเชื่อที่เกิดขึ้นในเหตุการณ์นั้น
“ โปรดเตรียมหน้ากาก และเจลล้างมือให้พร้อม เว้นระยะห่างคนละ 1 ช่วงแขนแล้วเดินตามเรามา ”
เชื้อ-โลก
สภาวะโรคระบาดครั้งร้ายแรงที่สุดครั้งหนึ่งของประวัติศาสตร์โลก เกิดขึ้นหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 แบบยังไม่ทันสิ้นกลิ่นดินปืน โลกต้องเผชิญหน้ากับหายนะครั้งใหญ่จากเชื้อไข้หวัดสเปน ไข้หวัดที่เรียกได้ว่าเหมือนเป็นอาวุธชีวภาพแห่งยุค เพราะเดาว่าได้คร่าชีวิตผู้คนไปมากถึง 50-100 ล้านคน ในขณะที่สงครามคร่าชีวิตไปเพียง 20 กว่าล้านคนเท่านั้น
แต่นั้นก็ดูเหมือนจะทำให้ สเปน ตกเป็นเชลยของความเชื่อ เพราะในสภาวะสงครามเช่นนั้น สเปนถือเป็นไม่กี่ประเทศที่เชื่อในเสรีภาพสื่อ ( สเปนวางตัวเป็นกลางในสงคราม ) โดยมีการให้ข้อมูลถึงเชื้อโรคที่มาในรูปแบบของโรคติดต่อนำมาซึ่งความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน สุดท้ายสเปนจึงเป็นมากกว่าชื่อประเทศ และกลายเป็นชื่อไข้หวัดไปในที่สุด
กินเพื่ออยู่ หรืออยู่เพื่อกิน
ใช่! เราทุกคนต้องกิน ไม่ว่าจะกินเพื่ออยู่ หรืออยู่เพื่อกิน โชคดีที่โควิด-19 นั้นอนุญาตให้เราอยู่เพื่อกินได้อย่างสบายใจ บริการ delivery มากมายต่างเติบโตแบบก้าวกระโดด กัปตันปล่อยมือจากเครื่องบิน มาบิดมอเตอร์ไซค์ส่งอาหารกันเป็นแถวๆ
ความดีงามของ delivery ทำให้เราสบายพุงในระหว่างการกักตัว แต่ลองจินตนาการเล่นๆ ดูไหมว่า ถ้าเราต้องกักตัวเมื่อ 100 ปีก่อนเนี่ย เราจะกินเพื่ออยู่ หรืออยู่เพื่อกิน แล้วแบบไหนมันง่ายกว่ากัน
คำตอบคือ กินเพื่ออยู่ ในปีค.ศ. 1918 ร้านอาหารก็คงยังไม่มีแอปส่งของแบบ delivery อย่างแน่นอน คนยากคนจนในยุคนั้นต่างต้องฝากท้องไว้กับร้านอาหารในชุมชน ไม่ใช่เพราะว่าเขาตั้งตู้ปันสุขหรืออะไร แต่สภาพที่อยู่อาศัยของชนชั้นแรงงานในตอนนั้นมีขนาดเล็กเกินกว่าที่จะมีครัวเป็นของตนเอง ( ก็ครัวมันเป็นเรื่องของคนฐานะดีเขามีกันหนะ )
อาหาร (ไม่) ตามสั่ง
อย่างที่บอกว่าร้านอาหารเปรียบเสมือน oasis ของชุมชน แต่ก็ต้องปรับตัวไม่ให้กลายเป็น super spreader เหมือนสนามมวยบ้านเรา เริ่มตั้งแต่ปรับเวลาการให้บริการ ลดเวลาเปิด เพิ่มเวลาปิด ลวกภาชนะใส่อาหาร สวมหน้ากาก ต่อคิว เว้นระยะห่าง บลาๆ ซึ่งไม่แตกต่างจากปัจจุบัน
แต่ที่ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อคือ ระเบียบในการสั่งอาหาร
คำถาม : อาหารประเภทไหนห้ามสั่งมานั่งกินในร้าน?
คำตอบ : ……… จับเวลา……….
เฉลย : อาหารประเภทของหวาน อย่างเช่น ไอศครีม หรือพาย เพราะถือว่าเป็นอาหารแห่งการสังสรรค์ เฮฮา ทำให้ใช้เวลาบนโต๊ะอาหารนานกว่าปกติ จนไปแย่งโต๊ะอาหารของคนที่เขากำลังเข้าคิวกันอยู่ ( เหมือนตอนที่เราไปรอคิวร้านอาหารในห้างกันนานๆ นั้นแหละ )
แต่ถ้าอยากกินหนะหรอแนะนำว่าต้องสั่งเป็น main course เสมือนเป็น ticket ให้เราสามารถ อยู่เพื่อกินขนม นม เนย ได้นั้นเอง
#หัวหอมChallange
หัวหอมหยุด!!! เดินไปดูมันหยุด ไม่ได้หยุดแบบส้มของแม่สิตางค์นะ แต่หัวหอมเมื่อ 100 ปีก่อนเนี่ยเขาเชื่อกันว่าเป็นตัวเลือกที่ดีที่สุดในการหยุดเชื้อไข้หวัด เทียบง่ายๆก็เหมือนฟ้าทลายโจรที่ขาดตลาดในตอนที่โควิด-19 มาแรกๆนั้นเอง
แต่ที่ต่างออกไปคือ ฟ้าทลายโจรของเราอัดมาในแคปซูลใส่ซองสวยงาม กินง่าย ไร้กลิ่น แต่ไอ้หัวหอมเนี่ย!!! ( นึกถึงตอนหั่นแล้วน้ำตาจะไหล ) เขาไม่ได้เอามาแขวนหน้าบ้าน และเขียนป้ายไม่ต้อนรับไข้หวัดแบบเรานะ เขาเอามาปั่นเป็น smoothie เลยจ้า กินกันเป็นล้ำเป็นสัน ขายกันเป็นคันรถ เหมือนจะกักตุนแทนหน้ากากให้ได้อย่างไงอย่างงั้น
Eat more onions คำโฆษณาชวนเชื่อเพื่อให้ทุกคนหันมาบริโภคหัวหอม จะเอามาปั่น บด ต้ม ทำซุป ทำขนม ก็สุดแล้วแต่ความสามารถของ master chef สมัครเล่นในขณะนั้น แต่ต้องเยอะเข้าไว้ เพื่อประสิทธิภาพที่ดียิ่งขึ้น
เขา เหล้า ว่า!!
อีกความเชื่อที่ดูเอาใจสาย party มากที่สุดก็คือ alcohol ที่เรามักจะแซวกันเล่นๆ ว่า “แค่ล้างเจล alcohol มันน้อยไป ต้องกินเลยเพื่อฆ่าเชื้อจากภายใน ” ดูเหมือนจะเป็นเรื่องตลกๆที่เอาไว้คุยเล่นในหมู่เพื่อน
แต่เชื่อหรือไม่ว่าไข้หวัดสเปน ได้เคยให้ทำความเชื่อนี้เกิดขึ้นจริงมาแล้ว ไม่ได้จะบอกว่าความเชื่อนี้ฆ่าเชื้อโรคได้จริงๆหรอกนะ แต่เขาเชื่อว่า alcohol สามารถต้านเชื้อไข้หวัด และทำให้เลือดลมสูบฉีดได้ดี ถึงกระทั่งเด็กๆยังต้องจิบกันคนละ 1 shot เพื่อความสบายใจของผู้ปกครองกันเลยทีเดียว
หนำซ้ำช่วงปีค.ศ. 1918 สหรัฐอเมริกาที่เริ่มมีการบังคับใช้กฎหมายควบคุมการผลิต และจำหน่ายสุรา แต่ด้วยความเชื่อข้างต้นจึงทำให้เกิดการลักลอบขาย alcohol เป็นจำนวนมาก ( ไม่ว่าจะเชื่อว่าป้องกันเชื้อโรคได้หรือไม่ก็ตาม ) จนเป็นที่มาของ speakeasy bar หรือบาร์ลับที่รู้เฉพาะกลุ่มคนเท่านั้นโดยจะซ่อนตัวอยู่ในบ้าน หรือร้านขายยาที่หน้าตาภายนอกดูยังไง๊ ยังไงก็ไม่น่าจะเป็นร้านเหล้าได้
คน เครียด กินเหล้า
ที่บอกว่าเป็นบาร์ลับนี้ลับถึงขนาดมีการประดิษฐ์รองเท้าที่พื้นรองเท้าเป็นอุ้งตีนวัวไว้ใส่เพื่อไปกินเหล้ากันเลยทีเดียว เพื่อป้องกันการสะกดรอยตามของตำรวจในขณะนั้น ให้คิดเสียว่ามีวัวมาเดินเพ่นพ่านแทนไปเลย ไงละคนมันอยากเหล้าอ่ะเนอะ
หรือขวดเหล้าที่มีหน้าตาหมือนหนังสือ ให้อารมณ์แบบของวิเศษในกระเป๋าโดเรมอนหน่อยๆ แบบอ้อ!! เธอดูรักการอ่านจังเลยแม่สาวน้อย แต่พอหันหลังให้ก็คือ กระดกหนังสือหมดขวดไปเลยแบบนั้น แต่ก็อย่ามากเกินไปเดี๋ยวเขาจะสงสัยเอาได้ว่า ถือหนังสือ แต่ทำไมกลับเดินไม่ตรงเส้น ( ถ้ารัฐบาลไทยยังออกกฎวุ่นวายในร้านเหล้ากันอยู่ นักศึกษาไทยอาจจะเดินไม่ตรงเส้นกันหมดก็เป็นได้ )
ยาพาราสีชมพู
เม็ดยาสีชมพู ( ไม่ใช่แค่แผงสีชมพูแบบบ้านเรา ) ของ Dr. William นามว่า Pink pills for pale person อีก 1 ความเชื่อที่ไม่ต่างจากยาพาราเซตามอลในปัจจุบัน ที่เคลมว่าเป็นยาครอบจักรวาล สามารถรักษาได้ตั้งแต่อาหารปวดหัว ไปจนถึง ผู้ป่วยอัมพาต
ทั้งที่จริงแล้ว Pink pills for pale person เนี่ยเป็นยาบำรุงเลือดสำหรับคนที่ผิวขาวซีดที่อยากให้ผิวดูสดใส มีเลือดฝาด แต่พอไข้หวัดสเปนมาถึงหน้าที่มันจึงเปลี่ยนไป เพราะความวิตกกังวลของคนในยุคนั้น จนทำให้ pink pills ขายดีแบบเกลี้ยง stock นอกเหนือจากสรรพคุณที่อวดอ้างกันมา ก็เห็นจะมีเรื่องของความสบายใจเป็นตัวตั้งนี้แหละที่ได้ผล
ถ้าคุณเชื่อว่า…
– ถ้าคุณเชื่อว่าหัวหอมไม่มีโทษ ( คุณคิดผิด )
การบริโภคหัวหอมเป็นจำนวนมาก จะทำให้คุณกระเพาะอักเสบ และหากคุณตั้งครรภ์อาจจะส่งผลเสียต่อลูกของคุณได้ ที่สำคัญมันจะทำให้คุณ sex เสื่อมไปในที่สุด
– ถ้าคุณเชื่อว่าฟ้าทลายโจรป้องกันโควิด-19 ได้ ( คุณคิดผิด )
ฟ้าทลายโจรถึงจะแก้หวัด แก้ไข้ได้จริง แต่ไม่มีการยืนยันแต่อย่างใดว่าสามารถป้องกันโควิด-19 ได้ และถ้าใช้ในปริมาณมากเกินไปอาจมีผลต่อความดันเลือดได้ด้วยนะ และสุดท้าย ยาพาราเซตามอล ก็ไม่ใช่ยาครอบจักรวาลอย่างที่เราเชื่อกัน ที่จะปวดนิดปวดหน่อยกินพาราดักได้ไปเสียหมด ถ้าเป็นแบบนั้นจริงๆ นอกจากจะเปลืองแล้ว ยังส่งผลเสียต่อตับในอนาคตได้อีกด้วย
อยู่กับความเชื่อ
การถกเถียงอย่างเปิดเผยทางความเชื่อ นำมาซึ่งการคิด วิเคราะห์ และตกตะกอน เกิดเป็นข้อพิสูจน์ ถึงแม้หัวหอมอาจจะไม่ได้สร้างภูมิคุ้มกันโรคขึ้นมาจริงๆ แต่อย่างน้อยมันก็ได้สร้างภูมิคุ้มกันทางสติปัญญาแล้วอย่างแน่นอน
ถ้าเราเชื่อว่าไข้หวัดสเปน มาจากสเปน เราก็คงไม่รู้ว่าจริงๆแล้วมันคือไวรัสที่ชื่อว่า H1N1 เช่นกัน
แต่โลกของเรามันก็ขับเคลื่อนด้วยความเชื่อ หากแต่เมื่อเวลาเปลี่ยนไปบางความเชื่อถูกลบล้างด้วยความเชื่อใหม่ๆ ความเชื่อใหม่ๆ ที่จะเกิดขึ้นเมื่อเรากล้าที่จะคิด กล้าที่จะเขียน กล้าที่จะพูด แล้วกล้าที่จะเถียง โดยมีข้อมูลเชิงประจักษ์เป็นเสาหลักของความเชื่อเหล่านั้น และมีเสรีภาพเป็นใบรับประกัน ว่าความเชื่อแบบไหนก็ไม่ใช่ความเชื่อที่ผิด ตราบเท่าที่ไม่ไปเดือดร้อนคนข้างๆของเรา
โควิด-19 ยังคงอยู่กับเราไปอีกสักพักจนกว่าจะมีวัคซีนออกมา แต่อย่างน้อยมันก็ไม่ได้พรากความเชื่อของเราออกไปเช่นกัน
สุดท้ายนี้ เราขอให้คุณอย่าเชื่อเรา และออกไปหาความเชื่อใหม่ๆ ในชีวิตบ้าง
อ้างอิง
–https://www.historyextra.com/period/20th-century/spanish-flu-the-virus-that-changed-the-world/
–https://www.history.com/news/1918-spanish-flu-mask-wearing-resistance
–https://www.surreyinthegreatwar.org.uk/story/fighting-the-flu/
–https://theconversation.com/when-restaurants-close-americans-lose-much-more-than-a-meal-134196
–https://restaurant-ingthroughhistory.com/2020/03/08/dining-during-an-epidemic/
–https://www.history.com/news/1918-flu-pandemic-whiskey-remedy-prohibition
